هورمون رشد ( GH )

هورمون رشد ( GH )

هورمون رشد (Growth Hormone) یکی از هورمون هایبسیار مهم در بدن می باشد که  بر بسیاری از فرآیندهای متابولیک سلول های سوماتیک (سولولهای غیرجنسی)  اثر می گذارد.

یکی از بارزترین  این اثرات، افزایش جرم استخوانی است. همچنین هورمون رشد باعث تحریک رشد غضروفها می شود که بیشتر به شکل پهن شدن استخوانها دیده می شود و با افزایش ورود اسید آمینه به درون غضروف و استخوان همراه است. این هورمون همچنین موجب افزایش برداشت سولفات توسط غضروف می شود.

تشخیص کمبود این هورمون به طورکلی به روش بالینی و مقایسه الگوی رشد کودک با میزان نرمال تعیین شده انجام می شود و تست تاییدی از طریق تست های بیوشیمیایی انجام می شود. کمبود این هورمون یا به شکل مادر زادی است که به آسانی قابل تشخیص است زیرا علائمواضحی دارد و در مواردی که  علائم کمتر واضح هستند باید تشخیص از طریق تست های غربالگری صورت گیرد و درموارد نیاز باید آزمایش های برانگیزاننده GH  و MRI از مغز انجام شود.

شرایط نمونه گیری:

1- بیمار نباید تحت استرس یا تنش روحی یا جسمی باشد، زیرا موجب افزایش سطح GH می شود.

2- بهتر است که بیماران به خوبی استراحت کرده باشند و از نیمه شب صبح آزمایش ناشتا باشند. مصرف آب مجاز است.

3-  روش انجام نمونه گیری را به بیمار شرح دهید.

4- جهت انجام تست سرکوب گلوکز (شک به GH بالا) بیمار در طول شب ناشتا بوده و در رختخواب برای انجام آزمایش باقی می‏ماند. ابتدا یک نمونه خون گرفته شده و بعد از بلع محلول حاوی 100 گرم گلوکز نیز نمونه ‏گیری صورت می‏گیرد. سطح  GH  و گلوکز را در دقایق صفر، 30، 60، 90 و 120 دقیقه پس از خوردن گلوکز اندازه گیری کنید.

6- حدود دوسوم تولید کل GH طی خواب است؛ بنابراین می توان بیمار را در بیمارستان بستری نموده و ترشح هورمون را در نمونه های خونی که هنگام خواب از بیمار گرفته می شود سنجید.

7- بیمار نباید اخیراً در معرض ایزوتوپ رادیواکتیو قرار گرفته باشد.

8- بهتر است نمونه گیری صبح گاه ( 8- 6 صبح پس از خواب راحت شبانه) انجام شود.

9- وضعیت ناشتایی بیمار و زمان نمونه گیری را بر روی برگه آزمایش بنویسید. فعالیت های اخیر بیمار ( مانند خواب، پیاده روی، خوردن) رانیز ذکر نمایید.

10- در صورت استعمال داروهای مؤثر بر نتایج آزمایش، آن را در برگه آزمایش یادداشت نمایید.

آزاد شدن GH از هیپوفیز تحت تأثیر سه عامل هیپوتالاموسی است:

1- هورمون آزادکننده  GH (GHRH)

2- پپتید – 6 آزادکننده هورمون رشد (GHRP–6)

3- هورمون مهارکننده (GHIH)GH که پپتید پانکراسی است و به آن سوماتواستاتین هم گفته می‏شود.

– در بزرگسالان GH اثرات فیزیولوژیک متعددی داشته و بر روی لیپولیز، سنتز پروتئین، کارکرد قلب، توده عضلات و حجم گلبول قرمز تأثیر دارد.

– هورمون GH  اثر خود را مستقیم و غیرمستقیم از طریق فعالیت فاکتورهای رشد شبه انسولین (IGF) که پیشتر سوماتومدین‏ها خوانده می‏شدند اعمال می‏کند.

– فقدان GH یکی از علل کوتاهی قد در اطفال بوده و در بزرگسالان سبب یک اختلال متابولیک همراه با افزایش چربی بدن، کاهش توده عضلانی، کاهش قدرت عضلانی، کاهش دانسیته استخوان، اختلالات دینامیک‏ لیپوپروتئین و کربوهیدرات و تغییر کارکرد کلیه و قلب می‏شود.

باتشکر، مدیریت وب سایت آزمایشگاه پزشکی آریا