افزایش هموگلوبین خون

سلول های بدن برای بقا و انجام فعالیت های خود به اکسیژن نیاز دارند. رساندن اکسیژن به سلول ها مستلزم برداشتن اکسیژن از هوا توسط شش ها انتقال آن در خون و تحویل آن به سلول های بدن است . در ابتدا هوای تنفسی وارد کیسه های هوایی شده و اکسیژن آن وارد گلبول های قرمز می شوند . گلبول های قرمز به وسلیه ی هموگلوبین خود اکسیژن را در خون حمل و پخش می کنند در حدود 97 درصد اکسیژن به وسیله هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز و بقیه به صورت محلول در پلاسما به بافت ها منتقل می شوند .

هر گلبول قرمز حاوی میلیون ها مولکول هموگلوبین است هر مولکول هموگلوبین از یک بخش پروتئینی به نام گلوبین و از یک بخش آهن دار به نام هم تشکیل شده است . اکسیژن پیوندی قابلی بازگشت با هموگلوبین برقرار می کند . هموگلوبین که کاملا با اکسیژن اشباع شده است کاملا به رنگ قرمز روشن و هموگلوبین فاقد اسکیژن تقریبا به رنگ بنفش است . گروه هم که در هموگلوبین وجود دارد باعث برداشتن اسکیژن توسط گلبول های قرمز می شود و با خروج اکسیژن از هموگلوبین رنگ گلبول قرمز تیره می شود .

وظیفه هموگلوبین

هموگلوبین در درون گلوبول های قرمز قرار دارند و رنگ قرمز خون بعلت وجود هموگلوبین موجود در خون می باشد. هموگلوبین نوعی پروتئین می باشد که وظیفه انتقال اکسیژن از ریه ها به سایر قسمت های بدن را دارد. در واقع هموگلوبین در انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن در خون نقش به سزایی دارد.

انواع هموگلوبین

هموگلوبین انواع مختلفی دارند که هموگلوبین افراد طبیعی از نوع A می باشد. هموگلوبین در ساختار خود عنصر آهن دارد که اکسیژن و دی اکسید کربن را سایر نقاط بدن منتقل می کند و از 2 زنجیره آلفا و 2 زنجیره بتا تشکیل شده است. زنجیره آلفا و بتا توسط پیوندهای آب گریز-هیدروژنی-یونی در کنار هم قرار گرفته اند. یکی از نشانه های کم خونی کاهش هموگلوبین خون می باشد

هموگلوبین دارای دو صورت Tو R است که اکسیژن بیشتر تمایل دارد به R متصل شود. در صورتی که غلظت اکسیژن افزایش پیدا کند هموگلوبین با اکسیژن متصل می شود و در نتیجه پروتون آزاد می کند و در صورتی که غلظت اکسیژن کاهش پیدا کند هموگلوبین به هیدروژن متصل می شود و در نتیجه اکسیژن را آزاد می کند .

هموگلوبین A1C

از این تست برای ارزیابی بیماری دیابت استفاده می شود . دستگاه های قند خون قادر به اندازه گیری قند خون طی شبانه روز هستند اما قادر نیستند مشخص کنند که طی دو یا سه ماه گذشته میزان قند خون چقدر بوده است . با بالا رفتن قند خون ، قند به هموگلوبین A1  خون می چسبد این چسبندگی تا پایان عمر هموگلوبین که 120 روز می باشد ادامه خواهد داشت ، که به این هموگلوبین  Hb A1c گفته می شود . با بالاتر رفتن قند خون غلظت Hb A1c بیشتر می شود .

این آزمایش با نشان دادن قند خون سه ماه گذشته بیمار امکان کنترل قند خون را به پزشک و بیمار بیشتر می دهد .

اساس آزمایش هموگلوبین A1C :

هرچه میزان قند خون طی دو یا سه ماه گذشته بالاتر باشد میزان هموگلوبین A1C بالاتر خواهد بود برای درک بیشتر مطلب چنانچه مقدار آن  بین 6 ، 7 ، 8 باشد به ترتیب قند خون طی تقریبا 3 ماه گذشته 120 ، 150 ، 180 mg/dl بوده است . در افراد دیابتی مقدار هموگلوبین A1C باید کمتر از 6 درصد باشد . در افراد بزرگسال هموگلوبین A1C کمتر از 7 درصد و چنانچه بالاتر از 8 درصد باشد نشانگر نیاز به کنترل بیشتر و تغییر شیوه زندگی می باشد . پس در درمان دیابت باید تلاش شود این مقدار به کمتر از 7 درصد برسد

بهترین مقدار هموگلوبین A1C برای سنین مختلف

مقدار بهینه هموگلوبین A1C در سنین مختلف متفاوت است . پایین بودن هموگلوبین A1C احتمال پایین افتادن قند خون را افزایش می دهد  به همین خاطر در کودکان به دلیل اینکه قند خون پایین برای سلول های مغزی در حال رشد آنان خطرناک است مقدار بهینه هموگلوبین A1C آنها از بزرگسالان بیشتر است .

شرایط انجام آزمایش هموگلوبین A1C

آزمایش هموگلوبین A1C نیاز به ناشتائی نداشته و در هر زمان از روز قابل انجام است . این آزمایش به وسیله چند سی سی خون وریدی از دست انجام می شود .

عوامل تاثیر گذار در افزایش هموگلوبین

علائمی مانند تیرگی رنگ لب، قرمز شدن صورت، احساس ضعف و بی حالی، اختلالات تنفسی و هوشیاری، کاهش دید، و سردرد های غیر طبیعی در افرادی که هموگلوبین بالایی دارند مشاهده می شود عواملی در افزایش میزان هموگلوبین در خون تاثیر گذار می باشد که در زیر به برخی از آن ها اشاره شده است

• کشیدن سیگار
• بیماری های ریوی
• کاهش میزان اکسیژن
• کاهش آب بدن
• تومورهای سرطانی
• بیماری های ریوی
• نارسایی قلبی
• اجتناب از کشیدن سیگار، مصرف مایعات زیاد و پرهیز از هوای آلوده می تواند در درمان همگلوبین بالا تاثیر گذار باشد.

دلایل کاهش هموگلوبین

• جراحی و خون ریزی
• سرطان روده بزرگ
• کمبود آهن و ویتامین B12

برای افزایش سطح هموگلوبین خون خوردن غذاهای حاوی آهن بسیار تاثیر گذار است زیرا شایعترین علت کاهش سطح همگلوبین کمبود آهن است.