آزمایش قند خون ناشتا (تست fbs)

آزمایش قند خون ناشتا تستی رایج برای بدست آوردن اطلاعات درباره قندخون بدن است. انجام تست قند خون در زمان ناشتایی روش دقیقی برای اندازه گیری قند خون واقعی است زیرا میزان قند در خون بعد از صرف وعده غذایی افزایش می یابد. تست fbs با ارزیابی سطح گلوکز خون اطلاعات جامع و دقیقی برای بررسی وضعیت بدن می دهند. در ادامه مقاله آشنایی کاملی با تست قند خون ناشتا خواهیم داشت.

آزمایش قند خون ناشتا (تست fbs)

آزمایش FBS، کمک به چگونگی کنترل قند خون در بدن می کند . به طور کلی قند خون بعد از مصرف وعده های غذایی به سرعت افزایش می یابد و کمی بعد این فاکتور مهم خون شروع به کاهش می یابد. برای مثال میزان قند خون پس از نوشیدن قهوه نیز افزایش می یابد سپس با توجه به فعالیت بدنی و متابولیسم کم می شود.

عوامل موثر بر آزمایش قند خون ناشتا

همان طور که گفتیم نتایج تست fbs به عوامل خاصی مربوط می شوند. عوامل موثر بر آزمایش قند خون ناشتا عبارتند از:

متابولیسم بدن: به طور کلی در متابولیسم بدن فاکتورهای ژنتیکی و فیزیکی وجود دارند. گاها بر اساس شرایط ژنتیکی فرد، متابولیسم بدن زیاد یا کم است. هر دو این حالات بر سوخت و ساز و نتیجتا قند خون ناشتا تاثیر می گذارد. موضوع مرتبط دیگر، میزان فعالیت غده تیروئید است که تاثیر مستقیمی بر متابولیسم و تست fbs دارد که خود در آزمایش تیروئید مشخص می شود.

فعالیت فیزیکی فرد: در نتایج آزمایش قند خون ناشتا، عامل موثر دیگر فعالیت فیزیکی روزمره افراد است. در صورتی که پیش از آزمایش و یا در روزمره فعالیت فیزیکی شاخصی داشته باشید، تاثیر آن در تست fbs کاملا مشهود است. طبیعیست که در صورت فعالیت فیزیکی بالا، قند خون نیز به طبع کاهش می یابد.

نوع و میزان وعده غذایی قبلی: تست fbs به صورت ناشتا گرفته می شود اما وعده غذایی مصرف شده در روز قبل بر نتایج کلی آزمایش ناشتا تاثیر دارد. علاوه بر میزان غذای مصرف شده، نوع آن نیز موثر است. طبعا غذاهایی با میزان گلوکز بالا، تراز بالاتری از قند خون را دریافت می کنند.

انسولین در افراد دیابتی: در صورتی که نیاز به آزمایش قند خون ناشتا از فرد دیابتی گرفته باشد، میزان انسولین دریافتی در روز قبل فاکتور مهمی است. البته بسیاری از افراد دیابتی پیش از انجام این آزمایش اطلاعی از دیابت خود و نوع آن ندارند. در واقع تست FBS برای تشخیص و کنترل بیماران با دیابت قندی ارزیابی می شود. با توجه به میزان قند خون ناشتا می توان به وجود دیابت و میزان مقاومت بدن به انسولین پی برد. سطح قند خون ناشتا می تواند به علت مصرف داروهای دیابتی باشد.

اقدامات قبل از تست fbs

• با توجه به فاکتورهای گفته شده، برای صحت در نتایج آزمایش قند خون ناشتا می بایست نکاتی را رعایت کنید. اقدامات قبل از تست fbs عبارتند از:
• قبل از انجام تست قند خون لازم است صبحانه نخورید.
• آخرین وعده غذایی تان دوازده ساعت قبل از انجام تست باشد زیرا همانطور که گفته شد تاثیر مهمی در نتایج نهایی دارد.
• شام شب قبل شما باید سبک باشد و ترجیحا مانند وعده های همیشگی تان باشد و تغییری در افزایش یا کاهش قند غذا ندهید.
• نوشیدن آب پیش از تست fbs بلامانع است.
• افرادی که دچار بیماری دیابت هستند باید بلافاصله بعد از انجام آزمایش قند خون، داروهای خود را مصرف کنند.
• اگر عادت به انجام ورزش ناشتا دارید، آن را انجام دهید و به طور کلی فعالیت بدنی روزانه تان را انجام دهید.

نحوه انجام تست FBS در آزمایشگاه

رگ گیری وریدی و تست انگشتی دو روش معمول و رایج است. در هر دو این روش ها پس از دریافت خون به میزان مورد نظر، خون با دستگاه گلوکومتر تست می شود و میزان گلوکز یا همان قند موجود در آن مشخص می شود. گفتنیست که روش بدست آوردن میزان گلوکز در آزمایش های دیگر قند خون متفاوت است.

تفسیر نتایج آزمایش قند خون ناشتا

با توجه به نوع افرادی که تست fbs را انجام می دهند، تفسیر نتایج به صورت مختلف است که در زیر آن ها را دسته بندی کرده ایم:

نتایج نرمال: در صورتی که گلوکز در بازه 70 الی 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد، نشان از سطح نرمال قند خون در فرد بالغ دارد. در کودکان این بازه 60 الی 100 است. در صورتی که بازه گلوکز فرد بالغ به 110 میلی گرم تغییر یابد، ممکن است اخلالی در نتایج پیش آمده باشد و فرد نرمال کمی بیش از حالت معمول دارای گلوکز باشد. علاوه بر گلوکز، میزان هموگلوبین گلیکوزیله افراد نرمال نیز بایستی حداکثر 5/7 % باشد.

نتایج پیش دیابتی: در صورتی که نتیجه گلوکز خون در بازه 110 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر باشد، زنگ اخطاری برای فرد به شمار می رود. میزان قند خون در این بازه نشان می دهد که در صورت ادامه همین رژیم غذایی یا سطح متابولیسم، امکان ابتلا به دیابت وجود دارد. این احتمال قطعی نیست و با انجام پیشگیری به موقع می توان به طور کامل از آن جلوگیری کرد. هموگلوبین گلیکوزیله فرد پیش دیابتی در بازه 5/7% الی 6/4 % می باشد.

دیابتی: در صورتی که هدف از انجام آزمایش قند خون ناشتا تشخیص دیابت در فرد باشد، سطح قند خون از 126 میلی گرم در دسی لیتر بیشتر می شود. البته که برای تشخیص دقیق تر دیابت نیاز به آزمایشات بیشتری است اما میزان گلوکز بیش از 126 احتمال دیابت را بشدت بالا می برد. همچنین در این شرایط میزان هموگلوبین گلیکوزیله از 6/5% بیشتر خواهد بود.

افرادی که دیابت دارند دچار مشکلات زیر می شوند

با مشخص شدن جواب آزمایش اگر سطح قند خون ناشتا بالا باشد، نشان می دهد که بدن قادر به کاهش سطح قند خون نیست و نمی تواند به میزان کافی انسولین تولید کند. زمانی که مشخص شود قند خون شما به طور غیر طبیعی کم است، مصرف داروهای دیابتی برای شما توسط پزشک تجویز می شود.

• افراد مبتلا به دیابت نوع 1 به اندازه کافی نمی توانند انسولین تولید کنند، زیرا بدن آن ها از سلول های تولید کننده انسولین جلوگیری می کند.
• بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 2 به انسولین پاسخ نمی دهد، با گذشت زمان ممکن است انسولین در بدن آن ها به اندازه کافی تولید نشود.

در هر دو حالت نتیجه یکسانی در پیش است . افزایش قند خون و مشکلات استفاده از مواد غذایی قند دار در هر دو یکسان است . با مشخص شدن جواب آزمایش اگر سطح قند خون ناشتا بالا باشد، نشان می دهد که بدن قادر به کاهش سطح قند خون نیست و نمی تواند به میزان کافی انسولین تولید کند. زمانی که مشخص شود قند خون شما به طور غیر طبیعی کم است، مصرف داروهای دیابتی برای شما توسط پزشک تجویز می شود.

تست fbs یا آزمایش قند خون ناشتا یک آزمایش روتین و ساده است که در همه آزمایشگاه ها انجام می گیرد.

وعده هایی که بر سطح خون ناشتا تاثیر دارند

مصرف تنقلات، نوشیدنی و شیرینی جات باعث افزایش قند خون بدن می شود . افزایش چگالی قند خون بستگی به زمان مصرف غذای شما دارد. خوردن غذا در وعده های اصلی سبب افزایش شدید قند خون می شود . مصرف مواد غذایی که دارای کربوهیدرات های بالایی هستند مانند نان و تنقلات شیرین نیز تاثیر بسزایی در افزایش قند خون دارد . به طور کلی با افزایش قند خون بدن، پانکرانس شروع به آزاد کردن انسولین می کند . انسولین باعث کاهش قند خون می شود، کاهش قند خون به این صورت شکل می گیرد که بدن قند اضافی خون را به انرژی تبدیل کرده و با ذخیره آن می تواند در صورت نیاز از آن استفاده کند.

 

برای کسب اطلاعات بیشتر به آزمایشگاه خوب در اندیشه مراجعه نمایید .