آزمایش های کبدی

تست های کبدی آزمایش های خونی هستند که آنزیم های مختلف، پروتئین ها و سایر مواد ساخته شده توسط کبد را اندازه گیری می کنند. این آزمایش ها سلامت کلی کبد شما را بررسی می کند.

نحوه کارکرد کبد

محتوا پنهان

1 نحوه کارکرد کبد

1.1 آسیب کبدی به چه دلیل ایجاد می شود؟

2 بیماری های شایع کبدی

2.1 هپاتیت

2.1.1 1.ویروس ها

2.1.2 2.سوء‌ مصرف الکل

2.2 سیروز

2.3 عارضه کبدی ناشی از دارو

2.4 هموکروماتوز

2.5 بیماری ویلسون

2.6 سرطان

2.7 اختلالات خونی

3 آزمایش های کبدی

3.1 موارد استفاده آزمایش های کبدی

3.1.1 علائم بیماری های کبدی

3.2 چرا به آزمایش های کبدی نیاز دارم؟

3.3 آزمایش کبد چگونه انجام می شود؟

3.4 انجام آزمایش های کبدی در چه افرادی توصیه می شود ؟

3.4.1 آزمایش PT و NIP

3.4.1.1 پیشگیری از افزایش آنزیم های کبدی

4 متداول آزمایش های کبدی

کبد یکی از ارگان های مهم بدن از لحاظ عملکرد و ساختار می باشد . کبد از دو منبع سیاهرگ و شریان کبدی تغدیه می شود. یکی از وظایف مهم کبد جذب کردن مواد غذایی و سایر مولکول های جذب شده در روده، قبل از اینکه خون توسط بزرگ سیاهرگ زیرین به سمت قلب بازگردانده شود، می باشد. کبد یکی از حیاتی ترین اعضای بدن و سنگین عضو داخلی می باشد . آزمایش آنزیم کبدی به منظور بررسی عملکرد کبد انجام می گیرد، ALT و AST آنزیم های کبدی هستند که در آزمایش های کبدی مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرند کبد؛ بزرگترین غده در بدن مانند کارخانه ای بزرگ وظیفه خطیری را برعهده دارد. علاوه بر این که کبد بر سوخت وساز بدن مانند گوارش کنترل می کند، وظایف مهمی از قبیل تولید صفرا، تصفیه سازی یک لیتر خون در هر دقیقه، دفع باکتریها و سم زدایی، ذخیره گلوکز، تولید اسید آمینه، کنترل تعداد زیادی از فعالیت های بیولوژیکی بدن، سوخت و ساز داروها و ذخیره ویتامین و املاح معدنی بدن را هم برعهده دارد.

آسیب کبدی به چه دلیل ایجاد می شود؟

آسیب کبدی می تواند در اثر تعدادی از شرایط مختلف ایجاد شود، از جمله:

• هپاتیت A
• هپاتیت B
• هپاتیت C
• اختلال مصرف الکل که شامل اعتیاد به الکل می شود.
• سرطان کبد
• دیابت

بیماری های شایع کبدی

موضوع جالبی که در ابتدای سخن بهتر است بدانید، اینست که کبد تنها عضوی در بدن است که به محض اینکه سلول هایش آسیب می بیند، قابلیت بازسازی آن را دارد.

اما زمانی که تعداد سلول های آسیب دیده به سرعت افزایش پیدا کند، کبد قادر به بازسازی و جایگزینی سلول ها نیست. در نتیجه بیماری های ناشی از اختلال کبد در فرد به وجود می آید.

هپاتیت

زمانی که سلول های کبد بر اثر عفونت دچار التهاب می شوند، فرد دچار بیماری هپاتیت می شود.

عفونت هپاتیت در اثر خوردن یا آشامیدن آب و غذای آلوده و تماس با مایع آلوده بدن افراد (تزریق خون آلوده ، تزریق مواد مخدر و رابطه جنسی بدون محافظت) به وجود می آید.

این بیماری به سطوح مختلف A ، B ، C، D و E طبقه بندی می شود. برای هر یک از این بیماری ها راه های درمانی مشخصی وجود دارد.

عوامل ایجاد بیماری هپاتیت

1.ویروس ها

ویروس های اپشتین بار، آدنوویروس‌ و سیتومگالوویروس می توانند به عفونت و التهاب در کبدها بیانجامند.

2.سوء‌ مصرف الکل

الکل به عنوان یک سم برای کبد به شمار می رود و با تجمع در سلول های کبد، مانع انجام وظیفه کبد می شود. در نتیجه بیماری هپاتیت و التهاب کبد رخ می دهد.

سیروز

سیروز؛ یک بیماری پیشرفته کبدی است. این بیماری باعث آسیبی جدی به بافت های کبد می شود و آن ها را از کار می اندازد.

عارضه کبدی ناشی از دارو

مصرف زیاد برخی از داروها مانند استامینوفن، استاتین و نیاسین(داروی کاهش کلسترول خون)، آنتی بوتیک هایی نظیر نیتروفورانتوئین و آموکسی‌سیلی، متوتروکسات (داروی خودایمنی و سرطان) و دی سولیفرام (داروی قطع وابستگی به الکل) به التهاب کبد و آسیب به سلول های کبدی منجر می شود.

هموکروماتوز

اختلال در سوخت و ساز بدن باعث زیاد شدن بیش از حد آهن در بدن می شود و با تجمع در کبد و پانکراس به نارسایی عملکرد کبد و سرطان منجر شود.

بیماری ویلسون

این بیماری با تاثیر بر سوخت و ساز مس در بدن پیش می آید که عملکرد کبد را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

سرطان

دو نوع سرطان کبدی وجود دارد. سرطان های اولیه کبد از سلول های خود کبد ناشی می شود. سرطان ثانویه بر اثر سرطان اعضای دیگر بدن مانند ریه، پستان، روده بزرگ، خون و لنفوم ناشی می شود.

اختلالات خونی

اختلالات خونی به ایجاد لخته های خون در کبد منجر می شود که در نتیجه آن بیماری های کبدی اتفاق می افتد.

آزمایش های کبدی

کبد یکی از حیاتی ترین اعضای بدن و سنگین عضو داخلی می باشد . آزمایش آنزیم کبدی به منظور بررسی عملکرد کبد انجام می گیرد،  ALT و AST آنزیم های کبدی هستند که در آزمایش های کبدی مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرند . به منظور بررسی عملکرد کبد، آزمایش هایی مانند PT، INR ، آلوبومین و بیلی روبین در نظر گرفته می شود.

مواد مختلف اغلب به طور همزمان روی یک نمونه خون آزمایش می شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آلبومین، پروتئینی که در کبد ساخته می شود
• پروتئین کل: این آزمایش میزان کل پروتئین موجود در خون را اندازه گیری می کند.
• آلکالین فسفاتاز ( ALP)، آلانین ترانس آمیناز ALT))، آسپارتات آمینوترانسفراز   (AST)  و گاما گلوتامیل تانسفراز . (GGT)  اینها آنزیم های مختلفی هستند که توسط کبد ساخته می شوند.
• بیلی روبین، یک ماده زائد ساخته شده توسط کبد.
• لاکتات دهیدروژناز (LD)، آنزیمی که در بیشتر سلول های بدن یافت می شود. زمانی که سلول ها در اثر بیماری یا جراحت آسیب دیده اند،  LD در خون آزاد می شود.
• پروترومبین (PT)، پروتئینی که در لخته شدن خون نقش دارد.

اگر سطح یک یا چند مورد از این مواد خارج از محدوده طبیعی باشد، ممکن است نشانه بیماری کبدی باشد.

موارد استفاده آزمایش های کبدی

آزمایشات عملکرد کبد اغلب برای موارد زیر استفاده می شود:

• کمک به تشخیص بیماری های کبدی مانند هپاتیت
• این آزمایش ها می توانند نشان دهند که درمان بیماری های کبدی چگونه پیش می رود

• بررسی کنید که کبد چقدر در اثر بیماری، مانند سیروز، آسیب دیده یا زخم شده است
• عوارض جانبی برخی داروها را کنترل کنید

علائم بیماری های کبدی

اگر علائم بیماری کبدی را دارید ممکن است به آزمایش عملکرد کبد نیاز داشته باشید. این علائم شامل موارد زیر است:

• زردی، وضعیتی که باعث زرد شدن پوست و چشم‌ها می‌شود
• تهوع و استفراغ
• اسهال
• درد شکم
• ادرار تیره رنگ
• مدفوع رنگ روشن
• خستگی
• بوی بد دهان و بدن (نفس و بدن این بیماران بوی چربی و کپک زدگی می دهد.)

برای تشخیص بیماری های کبدی، آزمایش های کبدی توسط متخصص مربوطه تجویز می شود.

چرا به آزمایش های کبدی نیاز دارم؟

 در صورتی که علائم بیماری های کبدی را داشتید ویا با عوامل خطر زیر مواجه هستید باز هم ممکن است شما به این آزمایشات نیاز داشته باشید.

• سابقه خانوادگی بیماری کبدی داشته باشد
• اختلال مصرف الکل دارید، وضعیتی که در آن در کنترل میزان نوشیدنی خود مشکل دارید
• فکر کنید در معرض ویروس هپاتیت قرار گرفته اید
• داروهایی مصرف کنید که ممکن است باعث آسیب کبدی شوند

آزمایش کبد چگونه انجام می شود؟

مسئول آزمایشگاه با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می شود. هنگامی که سوزن داخل یا خارج می شود ممکن است کمی احساس سوزش کنید. این معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می کشد.

انجام آزمایش های کبدی در چه افرادی توصیه می شود ؟

آزمایش های کبدی در افرادی که مبتلا به بیماری های کبدی هستند، بسیار توصیه می شود. افرادی که از داروهای خاص استفاده می کنند و مصرف این داروها برای کبد زیان آور است، انجام آزمایش های کبدی در این افراد توصیه می شود .

در افرادی که الکل بسیار مصرف می کنند به منظور بررسی عملکرد کبد باید این آزمایش انجام گیرد. تهوع، درد شکم، زرد شدن پوست و استفراغ از علائم بیماری های کبدی و کیسه صفرا می باشد، انجام آزمایش های کبدی در افرادی که این علائم را دارند بسیار توصیه می شود .

تصفیه کردن خون مهمترین وظیفه کبد است، از دیگر وظایف این عضو از بدن می توان به سم زدایی و مسئول سوخت و ساز در  بدن اشاره کرد. همانطور که گفته شد ALT و AST آنزیم های کبد هستند که آنزیم ALT فقط در بخش کبد است و آنزیم AST در بافت های نزدیک کبد و عضلات یافت می شود، زمانی می توان گفت عملکرد کبد مختل شده است که این دو آنزیم در خون یافت شود .

آزمایش PT و NIP

کبد، پروتئین های ضروری برای فاکتورهای انعقاد خون و لخته شدن خون را می سازد، در صورتی که کبد نتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد و به خوبی فاکتور های انعقادی را بسازد مقادیر PT و INR افزایش پیدا می کند .

پیشگیری از افزایش آنزیم های کبدی

• اجتناب از مصرف نوشیدنی های الکلی
• اجتناب از مصرف خودسرانه دارو ( به هیچ عنوان بدن تجویز پزشک خودسرانه داروی خاصی را مصرف نکنید)
• تا جایی که ممکن است از قرار گرفتن در مکان هایی که بوی رنگ و سیگار می دهد اجتناب نمایید .
• رعایت رژیم غذایی مناسب و کاهش مصرف خوراکی های شیرین

برای کسب اطلاعات بیشتر به آزمایشگاه خوب در اندیشه مراجعه نمایید .

متداول آزمایش های کبدی